Als je deze inhoud bekijkt op een smartphone kan je best het scherm horizontaal houden.
De Aziatische hoornaar
Als je hier terechtkomt omdat je de QR-code op een val hebt gescand, dan ben je waarschijnlijk op zoek naar de handleiding of het Feedback formulier.
In Asse is er een groep Imkers actief die vallen gemaakt hebben om via de gemeente te verspreiden. Deze vallen dragen hetzelfde etiket als de onze en gebruiken dus ook ons Feedback formulier. Wij delen alle informatie met de groep uit Asse. Je vindt hier hun oproep tot medewerking. De vallen van Asse hebben een iets andere vorm maar de werking is dezelfde: giet een beetje lokstof op een sponsje dat je in de val legt. Beschrijving hoe lokstof te maken vind je op deze pagina.
Vooraf dit: wij gebruiken een aantal afkortingen om documenten zo compact mogelijk te houden:
- AZH : AZiatische Hoornaar
- EH : Europese Hoornaar
- IP : Imkers van het Pajottenland
De Aziatische hoornaar is een invasieve exoot die jaagt op honingbijen en andere insecten. Aangezien deze hoornaar hier geen natuurlijke vijand/predator heeft gaat de verspreiding razendsnel. Als er niet ingegrepen wordt dan worden uiteindelijk alle andere insecten verdrongen, wat natuurlijk ook slecht is voor insecteneters zoals vogels...
Zie : Het AZH artikel op Wikipedia
Daarom wil IP een campagne starten voor het verspreiden van hoornaarvallen in het vroege voorjaar.
Het is namelijk zo dat vanaf eind februari overwinterde koninginnen zullen ontwaken en een nieuw nest bouwen dat in de late zomer honderden nieuwe koninginnen aanmaakt.
In het vroege voorjaar zoeken de koninginnen zoetigheid om te eten, daarom verspreiden wij deze vallen via de gemeenten die de vallen aankopen. Het is de bedoeling dat de burger de val afhaalt bij de gemeente ( milieudienst, loket, BIB ), er lokstof ( zoetigheid ) en ballast in doet en opstelt in de tuin. De gemeenten beslissen natuurlijk zelf over het al dan niet gratis aanbieden van de vallen of er 5€ voor te vragen. Wij hebben gepleit voor gratis aanbieden maar dit is natuurlijk de verantwoordelijkheid van de gemeenten.
Natuurliefhebbers kunnen bij ons altijd een selectieve val bekomen aan 5€ per stuk. Stuur een email naar
De volgende gemeenten zegden alvast hun medewerking toe:
- Sint-Pieters-Leeuw , 400 vallen besteld , geleverd
- Pepingen , 360 vallen besteld , geleverd
- Ternat , 250 vallen besteld , geleverd
- Beersel , 200 vallen besteld , geleverd
- Lennik , 180 vallen besteld , geleverd
- Herne , 100 vallen besteld , geleverd
- Bever, 100 vallen besteld , geleverd
- Galmaarden , 100 vallen besteld , geleverd
- Gooik, 50 vallen besteld , geleverd
- Linkebeek , 10 vallen besteld , geleverd
- Roosdaal , 50 vallen besteld , geleverd
- Dilbeek , 100 vallen besteld , geleverd
- Halle, geleverd
- Sint-Genesius-Rode, 100 vallen besteld, geleverd
- Liedekerke , 100 vallen besteld, geleverd
- Affligem , 100 vallen besteld, geleverd
- Individuele burgers uit verschillende gemeenten , een honderdtal vallen besteld, deels geleverd
Alles samen werden reeds 3250 vallen verdeeld over het pajottenland!
Gezien de grote vraag hebben wij een tweede bestelling geplaatst, een groot aantal van die extra bestellingen is reeds geleverd, net op tijd voor het mooie weer dat er hopelijk aankomt.
Overleg voor samenwerking loopt nog met :
- Drogenbos
- Asse (Hier is een lokale groep imkers actief met zelfgebouwde vallen)
Een handleiding voor de selectieve hoornaarval die wij verdelen vind je hier, dit is een PDF document dat je eventueel kan afdrukken. Het beslaat wel 8 pagina's, om papier te sparen vind je hier hetzelfde document in folderformaat. Als het dubbelzijdig wordt afgedrukt met de optie duplex korte zijde krijg je uiteindelijk 2 bladen A4 die dubbelgevouwen een 'boekje' vormen.
Deze actie gaat uit van IP, er is ook een actie vanuit Limburg om 6500 selectieve vallen te verdelen over Vlaanderen. Elke KonVIB aangesloten imker krijgt van dat project 1 gratis val.
We hebben ook contact gehad met de imkersbond van Lanaken, De Maasbie en de Oeterbie. Samen voeren zij een gelijkaardige actie als die van IP in 5 Limburgse gemeenten. Zij gebruiken ook dezelfde vallen als IP.
Er zijn ook acties die uitgaan van de provincies.
Dit zijn maar enkele acties, er blijken er heel veel te zijn.
Er zijn een (klein) aantal mensen die de vernauwingen zelf aanbrengen, op deze geïmproviseerde video kan je zien hoe dat gebeurt.
Selectieve vallen
Onze vallen zijn gebaseerd op de VespaCatch, een belangrijk element in het selectief maken ervan is een plastic ringetje dat in de openingen vastklikt en deze reduceert naar 8.5mm. Deze worden gemaakt met een 3D harsprinter. en indien nodig kunnen ze altijd verwijderd worden. Deze en overige ingrepen worden beschreven in de handleiding.
Wij kregen vragen naar deze dingetjes, dus voor wie hiermee zelf aan de slag wilt geef ik hier 2 bestanden:
- Een .STL bestand bestemd voor de 'slicer' van de 3D printer. Als je 3D View installeert uit de Microsoft store (Windows) kan je het bekijken.
- Een .FCstd bestand, het ontwerp gemaakt met FreeCAD, een gratis, zeer krachtig 3D ontwerpprogramma, maar niet zo simpel in gebruik.
Als je deze bestanden nuttig kan gebruiken, geen probleem. Het is wel 'as is' , er is dus in principe geen 'support'.
Feedback
Wij horen natuurlijk graag hoe de vangst loopt, daarom dit simpel formulier waarmee je kan melden hoeveel hoornaars gevangen werden en wat je locatie is. Als je je email adres opgeeft kunnen we je beter op de hoogte houden van het verloop van de campagne, het opgeven van een email of locatie is niet verplicht maar het kan ons natuurlijk helpen.
Veelgestelde vragen
Wij kregen reeds heel wat vragen, de meeste per email. Omdat het tijdrovend is elke vraag individueel te beantwoorden hier een overzicht:
- Hoeveel vallen moeten we installeren?
De norm is 10 vallen per km², op die manier is er alle 300m in elke richting een val. Het kan natuurlijk geen kwaad om er meer te plaatsen. Aangezien de hoornaar dicht bij de mens blijft worden de vallen dus eerder dicht bij bewoonde gebieden geplaatst. In de tuin is 1 val voldoende, in een hele grote tuin kan je er eventueel 2 plaatsen. - Waar en hoe hoog moeten de vallen geplaatst worden?
Zoals gezegd hierboven, in de omgeving van de mens. Een andere belangrijke locatie is in de buurt van waar er vorig jaar een zomer/secundair nest was. Je hangt de val best met het haakje op 'ooghoogte', dat vergemakkelijkt de controle. - Wat met wespen(koninginnen), Europese hoornaars en vliegen?
De VespaCatch val die wij verdelen wordt eerst verbouwd om 'bijvangst' zo veel mogelijk te vermijden. Alhoewel bvb. wespen je BBQ kunnen verpesten zijn het nuttige dieren die niet het slachtoffer mogen worden van de AZH-jacht. De handleiding van de val geeft meer informatie over dit aspect. - Wordt er lokstof meegeleverd?
Neen, commerciele lokstof is duur en niet dienovereenkomstig beter dan zelfgemaakte. - Hoe maak ik lokstof?
Er zijn veel recepten maar de basis is:- Bier of witte wijn, het goedkoopste dat je kan vinden, 'Cara Rouge' schijnt heel aantrekkelijk te zijn. De alcohol houdt de bijen weg.
- Agrumlimonade, de goedkoopste. Bevat suiker (dus geen ZERO...)en geeft een sterke geur af.
- Grenadine of cassis stroop, geurt sterk en alweer is de goedkoopste goed genoeg.
- Vreemd genoeg : een beetje azijn, geurt ook heel sterk, zeker de balsamico variant.
Er wordt ook gewag gemaakt van visolie, wel opletten dat je geen marters vangt...
- Een voorbeeld van lokstofrecept?
De helft bier of wijn, de helft agrum, een goede scheut grenadine of cassis en een scheutje azijn of balsamico. Met 1 blikje bier en 1 blikje agrum kan je al heel wat vallen voorzien. - Wat is die 'ballast'?
Om te vermijden dat insecten (niet alleen de hoornaars) verdrinken in de lokstof en de bijvangst dus niet meer kan ontsnappen wordt onderin de val 'ballast' geplaatst. dit kan zijn:
- Fijne kiezels, een laag van 2 à 3 cm.
- Niet-klonterende kattebakvulling zonder anti-geur.
- Argexkorrels zoals ook voor kamerplanten wordt gebruikt.
- Een rond uitgeknipt stukje keukenspons van 6.5 cm. De sponsjes verkocht bij Aldi (5 cent per stuk) zijn groot genoeg om er in 1 keer een rondje van 6.5cm uit te knippen. Leg de schuurzijde naar boven om te vermijden dat de hoornaars het schuimplastic aanvreten. Als het ronde sponsje mooi aansluit in de beker kunnen er ook geen insecten 'tussen kruipen'.
- Misschien 'schelpengrit' zoal gebruikt in kanariekooien en als calciumbron voor kippen.
- .....
Giet de lokstof op de ballast, zodanig dat de lokstof niet boven de ballast uitkomt.
- Moet ik de val controleren?
Ja, 1 maal per dag ga je kijken of er vangst is. - Ik heb Aziatische hoornaars gevangen, wat nu?
Als er niet te veel bijvangst in de val zit (beetje vliegjes etc..) plaats je de hele val in de diepvries voor een uurtje, daardoor worden ze geëuthanaseerd, haal de dode insecten uit de val, vul eventueel de lokstof bij en zet de val terug. Je laat best een paar dode insecten in de val, dat verhoogt de aantrekking. Ga naar ons AZH-Feedback formulier en meld wat je gevangen hebt. Als je de QR-code op de val scant met je telefoon kom je automatisch op onze AZH webpagina, vandaar kan je doorklikken naar het formulier. - Er zitten alleen wespen en vliegen in de val...
Maak de val open en laat ze vrij. - Ik heb niks gevangen, wat nu?
AZH koninginnen komen pas tevoorschijn als de temperatuur lente-achtig wordt, bij pakweg 7°C is de kans dat je een koningin vangt heel klein.
Probeer de val te verplaatsen, vlak bij huis is niet goed en in het midden van akkers of bossen meestal ook niet. Controleer ook of de val correct is geassembleerd, de trechteropeningen in het deksel moeten zo georienteerd zijn dat ze door het regenscherm niet worden afgesloten, zie de handleiding. - In de val zit een mix van Aziatische en Europese hoornaars, samen met wespen en vliegen
Als je niet bangelijk aangelegd bent : zet de val een kwartiertje in de diepvries, hierdoor worden de insecten niet gedood maar eerder verdoofd. Haal de val uit de diepvries en maak ze snel open. Vis de AZH eruit, met een pincet of een lepeltje, en leg ze in een bokaal oid met deksel, die gaan terug de diepvries in voor een uurtje. Zet de open val buiten in het droge, na een tijdje worden de insecten wakker en vertrekken ze. Stel de val opnieuw op. - Moet ik de lokstof bijvullen?
Ja, als het warm is zal de vloeistof uiteraard sneller verdampen. Je kan de val bijvullen zonder alles te demonteren met behulp van een middelgrote injectiespuit voorzien van bv. een stukje krimpkous ipv de naald. Hiermee kan je makkelijk via 1 van de openingen bijvullen. Als er wespengaten (6.5mm) in de zijkant van de val zijn gemaakt is het uiteraard nog eenvoudiger. - Wat doe ik met dode hoornaars?
Hou ze bij als trofee of 'geef ze terug aan de natuur', of gooi ze op de composthoop.
Vergeet niet het aantal gevangen AZH te melden via ons feedback formulier.
Andere vragen? Mail naar
